Emetofobie of braakangst is een specifieke fobie die wordt gekenmerkt door een intense, irrationele angst voor braken of overgeven. Mensen die aan emetofobie lijden, ervaren vaak buitensporige angst en angstgerelateerde reacties bij het idee van braken, het zien van anderen die overgeven, of zelfs bij de gedachte aan neutrale situaties die braken zouden kunnen veroorzaken.
Hoe ontstaat emetofobie?
Emetofobie ontstaat vaak in de jeugd. De exacte oorzaak is echter nog onbekend. Emetofobie komt i.i.g. tot stand door een verscheidenheid aan factoren:
- Het startpunt van de stoornis is vaak het meemaken van een nare ervaring met braken of het zien van braken door anderen.
- Genetische factoren in de gevoeligheid voor fobieën, waaronder emetofobie.
- Persoonskenmerken (met name introvert, geremd karakter en perfectionisme).
- Ook speelt walgingsgevoeligheid een belangrijke rol bij zowel het ontstaan als bij het in standhouden van emetofobie.
Wanneer eerdere braakervaringen niet beangstigend zijn geweest zullen latere braak ervaringen als gewoon worden opgevat en niet leiden tot anticipatieangst.
In standhoudende factoren
Cliënten met emetofobie ervaren neutrale situaties die hen doen denken aan overgeven als zeer bedreigend. Ze verwachten dat de gevreesde situatie zal leiden tot een gevoel van misselijkheid, wat weer zou leiden tot braken. Zelfs als gebleken is dat misselijkheid niet leidt tot daadwerkelijk braken kunnen ze niet loskomen van deze foutieve koppeling. Dit leidt vak tot vermijding- en veiligheidsgedrag die centraal staan bij emetofobie.
Vermijdinggedrag bij Emetofobie
Enkele veelvoorkomende voorbeelden van vermijding bij Emetofobie:
- Vermijding van bepaald voedsel, drank of situaties: door associatie met de mogelijkheid van braken. Dit kan leiden tot een beperkte drank- voedingskeuze of het vermijden van sociale gelegenheden.
- Vermijden van zieke mensen: vanwege de angst voor besmetting en het risico op braken.
- Voorkomen of afbreken van zwangerschap: door mogelijke zwangerschapsmisselijkheid met braken als gevolg of het in aanraking komen met een brakende baby.
Veiligheidsgedrag bij Emetofobie
Als vermijdingsgedrag niet mogelijk blijkt dan wordt veiligheidsgedrag door de client ingezet, zoals:
- Obsessief handen wassen of oppervlakken schoon te houden.
- Het constant checken van de eigen gezondheid op signalen van misselijkheid.
- Dicht bij de uitgang zitten bij sociale bijeenkomsten om snel weg te kunnen.
- Intensieve controle bij voedselbereiding.
- Een antibraak middel innemen.
Invloed op het dagelijks leven
Emetofobie kan aanzienlijke invloed hebben op het dagelijks leven en de kwaliteit ervan beperken, waarbij doorgaans professionele hulp vereist is. Vaak in de vorm van cognitieve gedragstherapie om de angst en vermijdingsgedrag aan te pakken.