Het ontstaan van een burn-out is een sluimerend langdurig proces, dat uiteindelijke leidt tot algehele geestelijke en lichamelijke uitputting. Het is dus zeker niet zomaar werkstress of vermoeidheid, die je door een time-out te nemen zou kunnen genezen. Burn-out vereist daarom een zeer professionele behandeling.
Diagnose burn-out:
Om de diagnose burn-out te kunnen stellen moet er sprake zijn van:
- geestelijke en lichamelijke uitputting
- werk gerelateerde klachten *
- afgenomen professionaliteit en mentale distantie tot werk
- klachten moeten reeds langer (dan 6 maanden) aanwezig zijn
* burn-outklachten zijn uiteraard niet louter werk gerelateerd, want ook door privéomstandigheden kan er van boven genoemde klachten sprake zijn. Bijvoorbeeld indien men langdurig verwikkeld is geraakt in een zeer belangrijke, doch gaandeweg hopeloze en verloren procedure met een instantie of de overheid. Uiteraard kan dit ook in de relationele sfeer voorkomen, zoals bij een langlopende (vecht)scheiding .
Binnen de GGZ wordt bij bovenstaande ‘privé gerelateerde’ symptomen gesproken van Ongedifferentieerde Somatoforme Stoornis.
Burn-out symptomen en klachten
Ga je wel eens met lood in je schoenen naar het werk of zie je in de avond al op tegen de volgende werkdag? Dat overkomt iedereen wel eens, bijvoorbeeld als het in je privésituatie niet lekker loopt en je het liefst onder je dekbed blijft liggen. Of als de omgang met collega’s niet helemaal naar wens is. Vaak gaat dit wel over, maar als dit een standaard patroon lijkt te zijn dan is er wellicht meer aan de hand. Bijvoorbeeld als deze gevoelens aanhouden en je ook steeds meer lichamelijke en psychische klachten ontwikkelt. In dat geval kan er wel eens sprake zijn van burn-out symptomen en klachten. Kijk maar eens of jij jezelf herkent aan de hand van burn-out symptomen en burn-out klachten.
De klachten beginnen vaak met je zorgen maken, je gespannen en rusteloos voelen, een verhoogde spierspanning, hartkloppingen, concentratieproblemen, piekeren, slaapproblemen en een gevoel van lusteloosheid en vermoeidheid. Een burn-out leidt onherroepelijk tot psychisch verzuim. Een werknemer kan dan een hele tijd uitvallen, waardoor langdurige re-integratie nodig is.
Wat zijn de symptomen van een burn-out?
Bij burn-out symptomen is er een algemeen kenmerk en dat is dat het voelt alsof je geestelijk en lichamelijk helemaal opgebrand bent. Je voelt je emotioneel uitgeput en bent extreem vermoeid. Zo is het ook mogelijk dat je te maken hebt met slaapproblemen. Dat versterkt uiteraard de vermoeidheid. Er zijn ook andere specifieke lichamelijke burn-out klachten te ervaren. Hoofdpijn komt bijvoorbeeld vaak voor als symptoom net als maagpijn en darmklachten. Verder is het mogelijk dat je te maken krijgt met duizeligheid. Daarnaast zijn er psychische klachten die zich bij een burn-out voordoen.
Je merkt bijvoorbeeld dat het piekeren in je hoofd niet is te stoppen en het is onmogelijk om je te ontspannen. Een opgejaagd gevoel komt eveneens vaak voor net als complete lusteloosheid, huilbuien en somberheid. Het lijkt wel alsof het onmogelijk is om nog van dingen te genieten en daarbij kunnen ook nog angstklachten om de hoek kijken net als schuldgevoelens. Zo ook heb je doorgaans te maken met vergeetachtigheid en een slechte concentratie.
In een later stadium ontbreekt het je bovendien aan zelfvertrouwen, waardoor je ook minder onderneemt. Je omgeving merkt bovendien vaak dat je sneller prikkelbaar bent. Het is een hele lijst met symptomen die mogelijk aanwijzen dat je een burn-out hebt. Het is vaak zo dat je meerdere symptomen en klachten ervaart. Overigens komen veel van de klachten eveneens voor bij depressies. Daarom is het belangrijk om naar de oorzaak te kijken, want een burn-out ontstaat door langdurige overbelasting en dat is bij een depressie niet het geval.
Lichamelijke en psychische klachten burn-out:
- Extreem vermoeid, opgebrand gevoel, slaapproblemen
- Hoofdpijn, maagpijn, duizeligheid, darmklachten
- Piekeren, niet ontspannen zijn, opgejaagd gevoel
- Somberheid, huilbuien, lusteloos zijn
- Prikkelbaar, nergens van genieten
- Angstklachten, geen zelfvertrouwen, schuldgevoel
- Vergeetachtigheid, slecht concentreren
Belangrijkste oorzaken van een burn-out
- taken onder tijdsdruk met hoge werkbelasting
- taken met een zeer grote verantwoordelijkheid
- een functie met een onduidelijk taakomschrijving
- te weinig feedback krijgen over het eigen functioneren
- werk waarin geen goed functionerend werkoverleg is
- weinig of geen ondersteuning door collega’s en/of management
- het ontbreken van regelmogelijkheden in het werk
- werkzaamheden waarbij grote kans bestaat om geconfronteerd te worden met menselijk lijden en agressie en emoties van anderen
- discriminatie en ongewenste intimiteiten
- gebrek aan zinvolheid van het werk
- persoonskenmerken, zoals bijvoorbeeld perfectionisme en moeilijk nee kunnen zeggen
Kan burn-out vanzelf overgaan?
Als jij jezelf in het bovengenoemde klachtenpatroon herkent, heb je misschien de hoop dat een burn-out vanzelf overgaat. Een burn-out gaat echter niet vanzelf over. Het is juist belangrijk om dat niet te denken, want dan gaat het van kwaad tot erger en duurt het herstel langer. Er is namelijk een actieve aanpak nodig, waarbij professionele hulp is aan te raden. Het is wel heel goed dat je op zoek bent gegaan naar symptomen van een burn-out en hier terecht bent gekomen. Dat is al een stap in de richting op weg naar je herstel.
Wat moet je doen als je denkt dat je een burn-out hebt?
Het is belangrijk om te weten dat je niet de enige bent met een burn-out en je hoeft je ook nergens voor te schamen. Het kan iedereen die met langdurige overbelasting te maken heeft overkomen. Het is wel goed om, als je jezelf in de symptomen van een burn-out herkent, niet af te wachten maar actie te nemen. Neem bijvoorbeeld contact op met DKP of ga naar je huisarts om je klachten voor te leggen. Twijfel je nog over of je wel of geen burn-out hebt? Vul dan de laagdrempelige online burn-out test in om een indicatie te krijgen of je met een (dreigende) burn-out te maken hebt.
Bij een niet tijdige aanpak van bovenstaande oorzaken kunnen zich in een later stadium nog andere ernstige stoornissen ontwikkelen, zoals angsten en depressies.
Hoe krijg je de diagnose burn-out?
Heb je het vermoeden een burn-out te hebben dan is daarmee nog geen diagnose gesteld. Dat is wel nodig om een behandeling op te starten. De meeste mensen gaan met de klachten van een burn-out naar de huisarts die de diagnose kan stellen. Het is ook mogelijk dat een psycholoog de diagnose stelt. Er zijn verschillende diagnostische tests beschikbaar met burn-out richtlijn waar zowel huisartsen als psychologen gebruik van maken.
Overigens is het mogelijk om je rechtstreeks bij DKP aan te melden voor een behandeling van een burn-out. DKP is namelijk een instelling voor medisch specialistisch zorg en door de overheid als zodanig erkend. Wij vormen een zelfstandig behandelcentrum op kleine schaal en hebben daarbij alle aandacht voor onze cliënten. Zo helpen wij je om van je burn-out te herstellen.
Wat is een burn-out precies?
Een burn-out is de uiting van lichamelijke en psychische klachten als gevolg van langdurige overbelasting en stress. Er zijn verschillende oorzaken voor het ontstaan van een burn-out aan te wijzen. Het komt vaak voor dat de langdurige overbelasting voortkomt uit het werk, maar aanhoudende spanning en overbelasting in de privésituatie is eveneens een oorzaak. Meestal is het een combinatie van werkstress en spanning in de privésituatie. Het een kan daarbij het ander uiteraard versterken.
Er zijn meer oorzaken aan te wijzen die kunnen bijdragen aan burn-out, zoals een perfectionistische instelling, niet nee kunnen zeggen, een negatief zelfbeeld, onzekerheid, je leefomgeving en sociale problemen. Het is eveneens mogelijk dat er zich een heftige gebeurtenis voordoet die de basis vormt voor het ontstaan van een burn-out, of die een aanstaande burn-out versnelt. Denk daarbij aan een heftige gebeurtenis zoals een ernstige ziekte of het overlijden van een dierbare of aan een scheiding.
Heb je het idee met een burn-out te maken te hebben? Wacht dan niet langer en schakel professionele hulp in om aan je herstel te werken. Het is bij DPK mogelijk om je direct aan te melden, waarbij je kan rekenen op een persoonlijke aanpak en professionele begeleiding. Blijf in elk geval niet rondlopen met klachten en symptomen van een burn-out.
Behandelen van burn-out
De eerste keuze voor de behandeling van burn-out is cognitieve gedragstherapie in combinatie met o.a. lichaamsgerichte therapie. Indien gewenst maakt DKP hierbij tevens gebruik van kortdurende schematherapie of schemacoaching. Ook helpen wij om een burn-out te voorkomen door middel van een training. Of voor het voorkomen van een burn-out is een belastbaarheidsonderzoek misschien interessant.
Ga naar de behandeling om hier meer over te lezen of meld je direct aan. Ook voor verzuimpreventie of stressmanagement ben je bij DKP aan het juiste adres.